Mühendis Mimar Öyküleri Madenlerde Çalıştırılan Son Katır - Nadir Avşaroğlu
|
Madenlerde Çalıştırılan Son Katır
Nadir Avşaroğlu
Maden Mühendisi
2010-04-15 00:00:00
Mühendislik Mimarlık Öyküleri 4
MADENCİLİK
TMMOB
978-9944-89-975-8
|
“Sabit Kıymetin Adı: Katır, Tırnak Numarası: 372, Doğum Tarihi :1931, Yüksekliği (Boyu):1.33, Kıymeti (TL):100.48, Karakteristiği: Kestane doru, dişi katır. 1.12.1940’ da füzyon münasebetiyle, Kozlu Kömür İşleri TAŞ’den (KÖMÜRİŞ No:181) devir alınmıştır. Yele kaidesinde (tabanında) beyaz kıllar. Tarafeyni zahir (iki yanı belli). Katanda münteşir (yaygın) lekeler. Sol mafsalı kilitli. Zirvede ufak bir nedbe (yara izi). Burnu siyah. Sağ kalçanın hakafinde (arkasında) bir nokta bulunmaktadır. Tonluk dolular ile baca ağzından çıkarken görüntülenen, 9 yaşında EKİ kaydına giren ve yukarıda künyesi görülen Fotoğraftaki katır; 31.12.1956 tahinde yerüstüne çıkarılarak “İdare” emrine verilmiştir. 2 yıl yerüstünde Kozlu Şirket Evlerine su taşıma görevinde bulunmuştur. Katır; İdare Komitesinin 23.03.1959 tarih ve 741 sayılı kararı ile 15.04.1959 tarihinde ıskat edilmiştir.” denilmektedir.
Kuruma bağlı Armutçuk, Amasra, Üzülmez, Kozlu ve Karadon kömür işletmelerindeki maden ocaklarında, 1980 öncesinden itibaren lokomotif görevi yaparak kömür vagonları çeken 40 katır bulunduğu son katırın da ölmesiyle birlikte, ocaklara bir daha katır sokulmaması kararı alındığı belirtiliyor. Kara taşımacılığında araç kullanmanın, ilkçağlardan itibaren insanın yabani hayvanları evcilleştirmesi ile başladığı bilinmektedir. Ancak konunun ilginç olan yanı, hayvan ile yapılan taşımacılığının bugün bile yerini koruması ve sosyo-ekonomik yapılarına göre dünyanın birçok ülkesinde halen kullanılıyor olmasıdır. Dayanıklılığı sayesinde at ve eşeklerden verim alınamayan dağlarda, yaylalarda ve maden ocaklarında yıllardır yük taşımacılığında kullanılmıştır. Madencilik geleneğimizdeki birçok olgu gibi Avrupa’lı madenciler aracı- lığı ile ülkemize geldiği düşünülen katır taşımacılığı, Avrupa’daki birçok madende yıllardır kullanılan bir olgudur. Bu hayvanlar, 100 yıla yakın bir süre Zonguldak Kömür Havzası’nda madenciye yoldaş olmuş, arkadaş olmuş. Madenci, katırlarla birlikte yerin yüzlerce metre altında kömür tozlu havayı paylaşmış, solumuş. Zonguldak’ta genellikle doğumlarından 6 ay sonra üretim panolarına getirilen katırlar, gün ışığı görmeden25-30 yıl çalıştırılırlar ve ancak ölüleri gün ışığına tekrar çıkarmış. Günyüzü görmeden geçen bir ömrün öyküsü |
