Mühendis Mimar Öyküleri Zonguldak Limanı - Ekrem Murat ZAMAN
|
Zonguldak Limanı
Ekrem Murat ZAMAN
Maden Mühendisi
2010-04-15 00:00:00
Mühendislik Mimarlık Öyküleri 4
LİMANLAR
TMMOB
978-9944-89-975-8
|
Zonguldak’ta ilk liman, Ereğli Şirketi Osmaniyesi (Societe d’Heraclee Osmanlı A.Ş.) tarafından1896 yılında yapıldı. Zonguldak Limanı ve daha sonra da limandan maden bölgelerine ulaşan demiryollarını yapan Ereğli Şirketi’nin, mal varlığı 1912 yılında resmen kabul edildi. Kozlu ve Çatalağzı demiryolu bağlantılarının tüm madencilere hizmet verecek şekilde yapılmamasına karşın, bu anlaşmaya göre “Liman İmtiyazı” 1970 yılı sonuna kadar uzatıldı. Ereğli Şirketi’nin, Havzanın en güçlü şirketi olmasının nedeni limana ve demiryolu ulaşım sistemine sahip olmasıydı.
Cumhuriyet Hükümeti, Etibank’ın kuruluşunu tamamlarken, Ereğli Şirketi’nin satın alınması çalışmaları da başlatıldı. Hükümet ve Ereğli Şirketi arasında 28.11.1936 tarihli, “Satın Alma Mukavelesi” imzalandı. İmzalanan bu mukavele ile “Liman İmtiyazı” da dolaylı olarak Ereğli Kömürleri İşletmesi’ne (EKİ’ ye) devredildi. EKİ, sınırları 1912’de bir plan üzerinde belirlenen “Liman İmtiyaz Sahasının” ve limanın bu şekilde sahibi oldu. Genişletilme çalışmaları sürdürülecekti. Kalıcı çözümün için, 29 Mart 1946 tarihinde Ankara’da toplanan Planlama Komisyonunun seçtiği özel komisyonun hazırladığı “avan projeye” uygun olarak Zonguldak Limanının ulaşım yollarını ve yükleme tesislerini kapsayan “Seri Kömür Yükleme Limanı” olarak yapımına karar verildi. Ekonomi Bakanlığının 13.07.1946 tarih ve 7/2267 sayılı yazıları ile avan projenin liman işlerinde uzman yerli ve yabancı firmalara gönderilerek teklif istenmesine izin verildi. 11.03.1949 tarihinde başlayan ihale görüşmeleri sonucunda, 24.06.1949 tarihinde mevcut limanın genişletilmesi demiryolu bağlantısı ve kömür yükleme tesisleri yapımı mukavelesi imzalandı. Osmanlının verdiği imtiyaza son verilmesi ve Cumhuriyetin malı olan bu limanın öyküsü kapitülasyonlara son verme mücadelesinin de bir öyküsüdür. |
